Вторая мировая война в современном искусстве Австрии: политический голос искусства
DOI:
https://doi.org/10.18688/aa200-4-56Ключевые слова:
культурный поворот, интерпретативный поворот, культурная память, современное австрийское искусство, современная австрийская литература, словацкая и австрийская историяАннотация
Искусство наряду с историографией является крупнейшим резервуаром памяти нации. Оно влияет на формирование самоидентичности и представляет собой отдельную форму отношения к прошлому (Ян Ассманн, Алейда Ассманн). Это среда, посредством которой общество в зависимости от текущей ситуации пересматривает историю. По мнению авторов статьи, именно в этом и заключается вклад теории культуры в социальную практику. Социальный дискурс о холокосте и Второй мировой войне, набравший силу в Западной Европе в конце XX в., также породил своё искусство. Большая часть этого процесса связана с современной австрийской литературой. Голос искусства в Австрии усиливается всегда, когда консервативные, правые силы находятся на подъёме. Инсталляция Вольфганга Келлера, «бросившего первый камень» у стены собора Святого Стефана в Вене (2000), стала спусковым механизмом знаменитого венского протеста деятелей культуры против прихода к власти правого радикалиста Йорга Хайдера. Ранее, в 1988 г., писатель Томас Бернхард ответил пьесой «Хельденплац» на дело президента Австрии Курта Вальдхайма. Лауреат Нобелевской премии по литературе Эльфрида Елинек часто критикует австрийскую правую партию FPÖ в своих работах. Дебаты о холокосте имеют необычайное влияние в кинематографии Австрии, а также стран, вовлечённых в орбиту австрийского искусства. Среди последних примеров — фильм словацкого режиссера Мартина Шулика «Переводчик» (2018) об Австрии и Словакии во время Второй мировой войны.
Библиографические ссылки
Bachtin M. Estetika slovesnej tvorby. Bratislava, Tatran Publ., 1988. 451 p. (in Slovak).
Benczeová B. Postmoderná filozofia kultúry. Bratislava, Univerzita Komenského Publ., 2014. 83 p. (in Slovak).
Cheie L.; Pascu-Ringler E. Österreichische Literatur. Wien, Praesen Verlag Publ., 2018. 252 p. (in German).
Dörner A.; Vogt L. Literatursoziologie. Fernsehwissenschaft. Theorie — Geschichte — Analyse. Wiesbaden, Springer VS Publ., 2013. 337 p. (in German).
Geiger A. Es geht uns gut. München, Carl Hanser Verlag Publ., 2005. 389 p. (in German).
Gehler M. Die Affäre Waldheim: Eine Fall Studie zum Umgang mit den NS Vergangenheit in den späten achtziger Jahren. Österreich im 20. Jahrhundert: ein Studienbuch in zwei Bänden: Vom Zweiten Weltkrieg bis zur Gegenwart, vol. 2. Wien, Böhlau Verlag Publ., 1997, pp. 355–414 (in German).
Hall S. The Work of Representation. Representation: Cultural Representations and Signifying Practices. London; California, SAGE Publ., 1997, pp. 13–74.
Hall S. Die zwei Paradigmen der Cultural Studies.Widerspenstige Kulturen. Cultural Studies als Herausforderung. Frankfurt am Main, Suhrkamp Publ., 1999, pp. 13–42 (in German).
Hall S. Kodieren/Dekodieren. Grundlagentexte zur Fernsehwissenschaft. Theorie —Geschichte — Analyse. München, 2002, pp. 105–124 (in German).
Javorčíková J. Žánrové paralely v dramatickej tvorbe Eugena O’Neilla. České Budějovice, Jihočeská univerzita Publ., 2008. 203 p. (in Slovak).
Jelinek E. Hry. Bratislava, Divadelný ústav Publ., 2014. 367 p. (in Slovak).
Knapp R. Co mi pán Kuka nakukal. Praha, Kalich Publ., 2008. 205 p. (in Czech).
Lotman J. M. Text a kultúra. Bratislava, Archa Publ., 1994. 100 p. (in Slovak).
Mistrík E. Estetická výchova ako nástroj sebareflexie. Bratislava; Oulu, Pedagogická fakulta UK, Pedagogická fakulta Univerzity v Oulu Publ., 2016. 268 p. (in Slovak).
Nünning A. Literatur- und Kulturtheorie. Stuttgart, Metzler Verlag Publ., 2001. 954 p. (in German).
Rabinovici D. Suche nach M. Frankfurt am Main, Suhrkamp Publ., 1997. 269 p. (in German).
Rabinovici S. Dank meiner Mutter. Frankfurt am Main, Alibaba Verlag Publ., 1994. 251 p. (in German).
Ricoeur P. Teória interpretácie: Diskurz a prebytok významu. Bratislava, Archa Publ., 1996. 135 p. (in Slovak).
Rieger D. Literaturwissenschaft als Kulturwissenschaft — aus der Perspektive eines Literaturwissenschaftlers. Kulturwissenschaftliche Literaturwissenschaft, 2004, pp. 97–114 (in German).
Sarlo B. Rhetorik der Zeugenschaft. Lateinamerikanische Kulturtheorien. Konstanz, University Press Publ., 2015, pp. 343–365 (in German).
Schmidt-Dengler W. Bruchlinien. Salzburg; Wien, Residenz Publ., 1996. 559 p. (in German).
Sivák J. Paul Ricoeur. Bilancia a výzvy. Filozofia, 2006, vol. 61, no.1, pp. 30–45. Available at: http://www.klemens.sav.sk/fiusav/doc/filozofia/2006/1/30-45.pdf (accessed 18 December 2018).
Veber V. Dějiny Rakouska. Praha, Lidové noviny Publ., 2002. 727 p. (in Czech).
Vertlib V. Šimonovo mlčení. Praha, Kalich Publ., 2013. 237 p. (in Czech).
Zeyringer K. Innerlichkeit und Öffentlichkeit. Österreichische Literatur der achtziger Jahre. Tübingen, Francke Publ., 1992. 305 p. (in German).